W przypadku zaburzeń ze spektrum autyzmu bardzo ważne jest postawienie diagnozy w jak najwcześniejszym okresie rozwoju. Wcześnie rozpoczęta terapia, dzięki tzw. plastyczności mózgu, stwarza warunki do znacznej poprawy funkcjonowania dziecka.
Niestandardowe zachowania u dziecka zauważają zazwyczaj rodzice, przyjaciele rodziny lub nauczyciele przedszkola. Jeśli dziecko ma 18-36 miesięcy rodzice mogą wypełnić test przesiewowy pod kątem rozwoju społecznego. Test przesiewowy pomaga rozpoznać wczesne sygnały, które mogą wskazywać na autyzm. Nie zastępuje diagnozy, ale pomaga zauważyć dzieci, które są w grupie podwyższonego ryzyka. Jeśli dziecko uzyskało podwyższony lub wysoki wynik, oznacza to, że warto skonsultować się ze specjalistami.
Częścią diagnozy jest tzw wywiad z rodzicami czyli rozmowa, która dotyczy rozwoju dziecka. Prowadzący psycholog diagnosta pyta o zachowania, które są niepokojące dla rodziców, o okres ciąży, o wczesny rozwój dziecka.
Drugi ważny etap to obserwacja dziecka. Diagnosta proponuje dziecku aktywności i obserwuje jego zachowanie. Może zwracać uwagę na to jak dziecko reaguje na nowe osoby w otoczeniu, jak bawi się, kiedy jest pozostawione samo sobie. Diagnosta proponuje dziecku zabawy i zadania. Diagnosta wykonuje test ADOS-2, który nazywany jest złotym standardem w diagnozie autyzmu, w Polsce dostępny jest od kilku lat. ADOS jest bardzo dobrym narzędziem diagnostycznym, który pomaga dokonać trafnej obserwacji.
Wywiad diagnostyczny z psychologiem . To spotkanie tylko z rodzicami.
Bardzo pomocne będą: książeczka zdrowia dziecka, cała dokumentacja medyczna, psychologiczna i pedagogiczna która dziecko posiada, opinie ze żłobka, przedszkola lub innych placówek do których uczęszcza dziecko. Przydatne będą również filmiki przedstawiające typowe oraz nietypowe zachowania dziecka (60 min).
Diagnoza psychologiczna - wizyta z dzieckiem. To czas na swobodną zabawę z dzieckiem, w której diagnosta sprawdza zachowania dziecka w innym środowisku oraz przeprowadza wstępną diagnozę funkcjonalną (60 min).
Badanie protokołem ADOS 2- wizyta z dzieckiem. Diagnoza prowadzona jest z udziałem psychologa diagnosty. Możliwe jest także videofilmowanie sesji diagnostycznej (60 min-120 min).
W wyniku przeprowadzenia testu ADOS-2 powstaje opinia psychologiczna, która w sposób przejrzysty informuje Pacjenta o występowaniu objawów ze spektrum autyzmu i o ich rodzajach oraz o tym, czy umiejętności przejawiane przez niego są adekwatne do jego grupy wiekowej (czy są w normie). Stwierdzenie przez diagnostę odchyleń od danych norm może być podstawą do postawienia diagnozy, jaką będą zaburzenia ze spektrum autyzmu. Należy jednak pamiętać, że cały proces diagnostyczny przeprowadzany jest w oparciu o współpracę specjalistów takich jak psychiatra dzieci i młodzieży i psycholog.
ADOS-2 jest istotnym narzędziem pomagającym w postawieniu diagnozy i pozwala na przeprowadzenie rzetelnego badania.
Jeżeli w toku diagnozy dziecka w kierunku zaburzeń ze spektrum autyzmu okaże się, że konieczne jest przeprowadzenie pogłębionej diagnostyki psychologicznej, prowadzący diagnozę psycholog zaprosi dziecko na jeszcze jedno spotkanie z psychologiem, w trakcie którego przeprowadzona zostanie pogłębiona ocena jego funkcjonowania np. testem inteligencji Stanford-Binet czy Conners-2 w kierunku ADHD.
Diagnoza psychiatryczna- wizyta z dzieckiem (60 min).
Wizyta przeznaczona dla rodziców. Psycholog diagnosta omawia trudności dziecka, plan leczenia i rehabilitacji. Rodzice otrzymują pisemne zaświadczenie lekarskie i opinię psychologiczno-psychiatryczną (wraz z zaleceniami i szczegółowymi wskazaniami odnośnie dalszej terapii/leczenia). Zalecana jest obecność obydwojga rodziców. 60 min
Diagnozę AUTYZMU przeprowadza wykwalifikowany psycholog diagnosta wspólnie z lekarzem psychiatrą dzieci i młodzieży:
W momencie, gdy u dziecka zostaje zdiagnozowany autyzm lub zespół Aspergera, wielu rodziców zadaje sobie pytanie co dalej. Otrzymując diagnozę trzeba ustalić potrzebne działania terapeutyczne, aby w jak największym stopniu wyrównać deficyty dziecka spowodowane zaburzeniem
Nie istnieje jeden program terapii odpowiedni dla wszystkich dzieci z diagnozami ze spektrum autyzmu. Terapia dobierana jest indywidualnie. Istnieją metody i strategie, które pomagają dzieciom w komunikowaniu się, uczeniu się, nawiązywaniu relacji i byciu samodzielnym. Terapia to np.w
Spektrum autyzmu u wielu osób łączy się z dolegliwościami związanymi z układem pokarmowym, alergiami, zachorowaniami na Candidę. Jeśli dziecko ma bóle brzucha, biegunki, wybiórczość pokarmową, warto wykonać badania pod kątem dolegliwości związanych z układem pokarmowym i skonsultować się z dietetykiem lub gastrologiem.
terapię poznawczo-behawioralną dzieci i młodzieży, terapię rozwojową, spotkania z rodzicami prowadzi:
Kiedy zakończy się proces diagnostyczny, rodzic otrzymuje opinię psychologiczno-psychiatryczną, diagnozę, zalecenia terapeutyczne i dokładne wskazówki, gdzie należy udać się z dokumentami, aby otrzymać wsparcie dla dziecka. Rodzice mogą skorzystać z różnych form wsparcia, realizowanych w różnych placówkach oraz terapii domowej. Co ważne większość pomocy można uzyskać nieodpłatnie lub z częściową dopłatą. Można korzystać z różnego rodzaju dofinansowań oraz zwrotów kosztów.
Autyzm, autyzm atypowy, Zespół Aspergera czy spektrum autyzmu?
expand_circle_down
Autyzm, autyzm atypowy i zespół Aspergera należą do grupy tzw. całościowych zaburzeń rozwojowych zgodnie z obowiązującą w Polsce Międzynarodową Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10. W USA, gdzie obowiązuje obecnie klasyfikacja zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego DSM-V, nie dokonuje się już takiego rozróżnienia. Mówi się natomiast o tzw. spektrum zaburzeń autystycznych albo spektrum autyzmu (z ang. ASD – Autism Spectrum Disorder) – czyli pewnym kontinuum, wewnątrz którego nie wyodrębnia się żadnych konkretnych podtypów zaburzeń. Ten sposób definiowania autyzmu będzie najprawdopodobniej już wkrótce obowiązywał na całym świecie, w tym w Polsce.
Zaburzenia te charakteryzują się brakiem odpowiednich dla wieku umiejętności uwarunkowanych dojrzewaniem mózgu. Zaburzenia w rozwoju dotyczą wielu sfer rozwoju i funkcjonowania dziecka. Dotyczą one przede wszystkim zaburzeń interakcji społecznych, zaburzeń porozumiewania (dwustronnej komunikacji słownej i bezsłownej), występowania powtarzających się, ograniczonych i stereotypowych wzorców zachowań, zainteresowań i aktywności.
U większości dzieci autystycznych objawy widoczne są już w pierwszym roku życia. W typowym autyzmie niepokojące symptomy pojawiają się do 36 miesiąca życia (trzeciego roku życia).
Zespół Aspergera jest najłagodniejszą formą całościowych zaburzeń rozwoju. Zaburzenie to diagnozowane jest coraz częściej, a wiele dzieci z zespołem Aspergera jest uczniami ogólnodostępnych szkół. We wcześniejszych okresach, kiedy od dziecka nie oczekuje się znacznych umiejętności w sferze społecznej, problemy te mogą być niedostrzegane. Zazwyczaj rozpoznanie następuje po ukończeniu przez dziecko 5 roku życia, a często ― dopiero w okresie od 8—12 roku życia. Jednak u osób z ponadprzeciętną inteligencją objawy mogą zostać dostrzeżone dopiero w okresie dorastania, kiedy ujawniają się bardziej dyskretne problemy w funkcjonowaniu społecznym. Dziecko z zespołem Aspergera może nie sprawiać wrażenia chorego, w przeciwieństwie do dziecka autystycznego, które różni się w zachowaniu od zdrowych rówieśników. W efekcie, diagnoza może być opóźniona do momentu, gdy kłopoty w kontaktach z innymi będą bardzo widoczne.
Autyzm atypowy jest diagnozowany, gdy objawy pojawią się dopiero po trzecim roku życia i nie spełniają wszystkich typowych dla autyzmu dziecięcego kryteriów (czyli np. kiedy dziecko funkcjonuje dobrze w jednym lub dwóch z trzech kluczowych dla stwierdzenia autyzmu obszarów: interakcji społecznych, komunikacji i wzorców zachowań).
Jakie są przyczyny spektrum autyzmu?
expand_circle_down
Przyczyny spektrum autyzmu nie zostały jeszcze dokładnie poznane. Wiadomo, że ma ono podłoże neurologiczne. Jednak nadal nie udało się ustalić biologicznych markerów, które można wykorzystać w diagnozie klinicznej. Badacze skłaniają się ku twierdzeniu, że nie ma jednej przyczyny ASD. Za wystąpienie charakterystycznych cech neurorozwojowych odpowiada kilka czynników jednocześnie. Warto przy tym zaznaczyć, że u każdego może to być inny zestaw czynników.
Jedną z możliwych przyczyn spektrum autyzmu jest podatność genetyczna .Obejmuje ona zróżnicowaną grupę mechanizmów, które powodują mutację na wielu szlakach biologicznych. Obecnie wskazano 65 genów, które są silnie związane z ASD. Ryzyko wzrasta, jeżeli u innych członków rodziny zdiagnozowano spektrum autyzmu lub wykazują oni jego cechy.
Predyspozycje genetyczne łączą się z innymi czynnikami (głównie środowiskowymi i prenatalnymi). Zalicza się do nich m.in.:
zaawansowany wiek matki lub ojca
choroby matki (np. zaburzenia metaboliczne, otyłość, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze)
zakażenia u matki w czasie ciąży
komplikacje ciążowe
niską wagę urodzeniową
ekspozycję na pestycydy
uszkodzenia centralnego układu nerwowego
przyjmowanie niektórych leków w ciąży
wady wrodzone.
Istnieją także hipotezy, które łączą spektrum autyzmu z uogólnioną reakcją zapalną spowodowaną przez zwiększoną przepuszczalność jelit lub nieprawidłowym trawieniem glutenu i kazeiny. Wiadomo natomiast, że ASD nie jest spowodowane przez szczepienia ochronne, co potwierdzają liczne badania prowadzone na przestrzeni lat.
Naukowcy od lat próbują odkryć wyjaśnienie objawów autyzmu np. wzorzec w myśleniu, który pozwala odpowiedzieć na pytanie: dlaczego osoby w spektrum autyzmu zachowują się w określony sposób.
Jedna z najbardziej znanych wyjaśnień mówi o zaburzeniach w teorii umysłu czyli o tym, że osoby ze spektrum autyzmu mają trudność w rozumieniu, że inni ludzie mają własną perspektywę (myśli, zamiary i uczucia), która może się różnić od ich perspektywy. Inne wyjaśnienia mówią o tym, że osoby w spektrum autyzmu w inny sposób przetwarzają informacje, które docierają do ich mózgów, są to zaburzenia centralnej koherencji czyli tendencja do koncentracji na szczegółach i nie dostrzegania całego kontekstu sytuacji.
Jakie są objawy autyzmu u dzieci?
expand_circle_down
Pierwsze objawy autyzmu bywają widoczne nawet w wieku kilku miesięcy.
Zachowania, które mogą wskazywać na spektrum autyzmu u dzieci poniżej 3 roku życia to:
6 miesiąc – dziecko nie uśmiecha się do osób w otoczeniu, nie wykazuje innej radosnej ekspresji
9 miesiąc – dziecko nie odwzajemnia uśmiechów, ekspresji twarzy, nie odpowiada na wydawane przez rodzica dźwięki
12 miesiąc – brak gaworzenia, brak reakcji na imię
14 miesiąc – brak gestu wskazywania palcem i brak innych gestów używanych do komunikacji np. gest papa
16 miesiąc – brak słów lub używanie tylko kilku słów
18 miesiąc – brak zabawy na niby (np. karmienie lalki)
24 miesiące – dziecko nie używa w sposób sensowny zdań złożonych z 2 słów (zdania powinny być wypowiadane spontanicznie, nie tylko powtarzane)
Wczesne rozpoznanie autyzmu jest bardzo ważne, ponieważ umożliwia wczesne wspomaganie rozwoju. Odpowiedni sposób mówienia do dziecka i zabawy oraz odpowiednia organizacja środowiska pomagają dziecku w uczeniu się, komunikowaniu i nawiązywaniu relacji.
Wraz z rozwojem dziecka, objawy mogą się pogłębiać i przejawiać w coraz bardziej zaawansowanych dysfunkcjach: dziecko w spektrum autyzmu może mówić niewiele lub nie mówić w ogóle, mieć problemy w komunikacji z otoczeniem lub przejawiać objawy niepełnosprawności intelektualnej.
Autyzm jest niejednorodnym zaburzeniem , dlatego mówimy o spektrum cech. Chociaż u różnych osób mogą występować podobne cechy i podobne zachowania to nie ma dwóch jednakowych osób.
Objawy autyzmu, zarówno u dzieci jak i u dorosłych, koncentrują się wokół dwóch głównych sfer, znanych jako diada autyzmu. Objawy są widoczne w obszarze trudności w interakcjach społecznych i komunikacji oraz w zakresie ograniczonych, powtarzalnych i nieelastycznych wzorców zachowania, aktywności i zainteresowań
Interakcje społeczne
Objawy autyzmu widoczne są w zakresie wchodzenia w interakcje z ludźmi i utrzymywania relacji. Osoby ze spektrum autyzmu nie stosują niepisanych reguł kontaktów z ludźmi np. jest im trudno zrozumieć kto i kiedy powinien mówić podczas rozmowy, nie wiedzą jak zaprosić rówieśnika do zabawy.
dziecko wydaje się być niezainteresowane ludźmi lub nieświadome ich obecności
nie potrafi inicjować kontaktu, bawić się wspólnie, zdobywać przyjaciół
nie lubi być dotykane, trzymane na rękach lub przytulane
w zabawie nie wchodzi w role
nie angażuje się w zabawy w grupie
nie naśladuje
nie używa zabawek w kreatywny sposób
nie bawi się na niby np. udawanie, że jedna rzecz jest inną np. miska to kapelusz, łyżka to mikrofon
ma trudności w rozumieniu uczuć lub mówieniu o uczuciach
wydaje się nie słyszeć, kiedy inni zwracają się do niego
nie dzieli się osiągnięciami lub zainteresowaniami np. zabawkami, rysunkami
Komunikacja
Część osób w spektrum autyzmu (ok. 30%) nie mówi lub używa małej ilości słów, inne osoby uczą się mowy z opóźnieniem a jeszcze inne bardzo szybko uczą się mówić i chętnie posługują się skomplikowanym słownictwem . Często osoby które nie mówią używają innych form komunikacji np. wskazywanie obrazków w książkach do komunikacji lub pisanie. Osoby, które świetnie posługują się mową wysławiają się w sposób, który może wydawać się nietypowy lub usztywniony. Osoby w spektrum autyzmu często powtarzają te same słowa lub wyrażenia (to echolalie) oraz mają trudność w komunikacji niewerbalnej tzn. rozumieniu i stosowaniu gestów, wyrazów twarzy lub nawiązywaniu kontaktu wzrokowego.
Objawy autyzmu w zakresie komunikacji to m. in:
mimika twarzy jest niedostosowana do wypowiedzi
trudności z odczytywaniem mimiki twarzy, tonu głosu, gestów rozmówcy
nietypowy ton głosu lub nietypowy rytm mowy np. wymawianie każdego zdania jak pytania
powtarzanie słów lub zdań tzw. echolalia np. w odpowiedzi na pytanie, powtarza je, zamiast udzielenia odpowiedzi
wypowiedzi mogą sprawiać wrażenie nieadekwatnych do sytuacji
trudność w komunikowaniu potrzeb lub pragnień
branie wypowiedzi zbyt dosłownie – nie rozumienie poczucia humoru, ironii, metafor
Usztywnione zachowania
Osoby z autyzmem często silnie przywiązują się do wzorców lub rutyn np. chodzenie zawsze tą samą drogą, układanie rzeczy na półce zawsze w tej samej kolejności, jedzenie posiłku w określony sposób. Nie lubią zmian a nieoczekiwane wydarzenia bywają dla nich bardzo stresujące. Często też bardzo silnie angażują się w zainteresowanie jednym albo kilkoma tematami np. autobusy, samochody określonej marki, liczby.
Objawy autyzmu w zakresie usztywnionych zachowań to m. in:
przywiązanie do rutyny np. dziecko nalega na chodzenie dokładnie tą samą drogą do szkoły lub jedzenie na tym samym talerzu
trudności z adaptacją do zmian w planie lub w środowisku np. przemeblowanie, zmiana godziny wyjścia do szkoły
nietypowe przywiązanie do zabawek lub obiektów tj. klucze, włączniki światła, nitki
zainteresowanie wąską dziedziną wiedzy np. rozkłady jazdy tramwaju, dinozaury, liczby, odkurzacze określonej marki
spędzanie dużej ilości czasu na układaniu zabawek w specyficzny sposób, obserwowaniu poruszających się przedmiotów (np. wentylator, pralka), koncentrowanie się na specyficznej części przedmiotu (np. kółko od auta)
wielokrotne powtarzanie ruchów tj. trzepotanie rękami na wysokości oczu, kręcenie się wokół własnej osi – tzw. stereotypie ruchowe lub autostymulacje
Zmysły, które są zbyt wrażliwe lub za mało wrażliwe
Jednym z objawów autyzmu jest nietypowe odbieranie świata za pomocą zmysłów. Osoby w spektrum autyzmu mogą odczuwać zwykłe bodźce jako mało intensywne (np. nie czuje uścisku dłoni) albo zbyt intensywne (np. uścisk dłoni czuje tak silnie jak poparzenie).
Problemy z nadwrażliwymi zmysłami albo zbyt małym odczuwaniem przez zmysły mogą być bardzo dotkliwe. Część osób z autyzmem mówi np. o tym, że kiedy patrzą drugiej osobie w oczy, to jest to dla nich przykre doświadczenie dyskomfortu lub nawet bólu. Niektórzy przebywając w tłocznym pomieszczeniu pełnym głośnych dźwięków opisują uczucie paniki i przestymulowania bodżcami.
Co może wskazywać na trudności sensoryczne?
zakrywanie uszu w reakcji na niektóre dźwięki
niechęć do przytulania lub dotyku lub odwrotnie – poszukiwanie uczucia uścisku np. przykrywanie się ciężkimi kołdrami, mocne przytulanie, siedzenie w ciasnych przestrzeniach
poszukiwanie wrażeń zmysłowych np. mocne podskakiwanie, wpatrywanie się w światło
silne reakcje w odpowiedzi na bodźce np. płacz po dotknięciu specyficznej faktury przedmiotu np. sypkich rzeczy – piasek, kasza, ryż
Zdarza się, że osoby, które nie mają widocznych problemów z z narządem ruchu mogą mieć problemy z wykonywaniem zwykłych ruchów tj. trzymanie długopisu, przeskoczenie przez skakankę. Mogą odczuwać swoje ciało jakby nie mieli nad nim pełnej kontroli.
Inne objawy często powiązane z autyzmem
Hiperaktywnosć (dziecko jest bardzo aktywne)
Impulsywność (dziecko reaguje bardzo szybko, bez zastanowienia)
Mniejsza koncentracja uwagi
Nietypowe preferencje co do jedzenia np. dzieci mogą jeść tylko jeden rodzaj pokarmu, odmawiać jedzenia pokarmu określonego koloru lub jeść niejadalne rzeczy (kredki, papier). Wiele osób z autyzmem ma nietolerancje pokarmowe i dolegliwości trawienne.
Trudności ze snem np. trudności z zasypianiem, bezsenność.
Nietypowe reakcje emocjonalne
Nietypowe reakcje na ból
Zaburzenia ze spektrum autyzmu występują zarówno u chłopców jak i dziewczynek. U dziewczynek jednak są zwykle dużo pózniej diagnozowane ze względu na większą zdolność dziewczynek do “kopiowania” zachowań i w związku z tym mniejszą ekspresję objawów.
Zdarza się, że spektrum autyzmu jest diagnozowane dopiero, kiedy dziecko pójdzie do szkoły. Bardzo często dzieci z Zespołem Aspergera są diagnozowane w początkowych klasach szkoły, ponieważ nowe i bardziej złożone środowisko sprawia, że wyzwania z którymi mierzą się dzieci, stają się bardziej widoczne. Zdarza się też, że diagnoza stawiana jest dopiero u młodzieży lub u dorosłych.
Jak wygląda badanie ADOS-2
expand_circle_down
ADOS-2 (Autism Diagnosis Observation Schedule) to narzędzie do diagnozy autyzmu. Jest obecnie najbardziej profesjonalną i wiarygodną metodą badania stopni nasilenia cech spektrum autyzmu. Test określany jest jako „złoty standard” w diagnozie zaburzeń ze spektrum autyzmu.
Umożliwia dokładne postawienie diagnozy oraz profesjonalną ocenę istnienia ewentualnych trudności w zachowaniu osoby badanej (np. brak interakcji, czy schematyczność). Przebieg badania za pomocą wielowymiarowego testu ADOS-2 jest zależny od wieku osoby badanej. Procedura diagnostyczna może odbywać się zarówno u dzieci, młodzieży, jak i dorosłych. Dolna granica wieku osoby badanej to 12 miesiąc życia, kiedy to dziecko potrafi samodzielnie poruszać się po gabinecie. Narzędzie ADOS-2 można stosować u badanych niemówiących oraz dobrze posługujących się mową. Test ADOS-2 jest z powodzeniem stosowany u osób niezależnie od natężenia u nich cech ze spektrum autyzmu.
Badanie dzieci polega na podejmowaniu z nimi danych aktywności i interakcji. Opiera się na zabawach oraz dialogach, które są ściśle określone w scenariuszu. Każde zachowanie dziecka jest szczegółowo opisywane oraz oceniane w oparciu o kryteria diagnostyczne. Diagnozę z pomocą ADOS-2 przeprowadza wykwalifikowany specjalista- psycholog diagnosta. Przeprowadza on także badanie u młodzieży oraz osób dorosłych, z tym, że test polega głównie na rozmowie dotyczącej tematów ściśle określonych i uwzględnionych w procedurze badania.
Samo badanie trwa do 120 minut. W przypadku diagnozowania dziecka, w czasie badania w gabinecie zawsze jest obecny rodzic lub opiekun. Po wykonanym teście psycholog-diagnosta sporządza diagnozę opierając się na ściśle określonych kryteriach. Po badaniu rodzice, opiekun lub badana osoba dorosła otrzymuje rzetelną opinię uwzględniającą występowanie i nasilenie cech spektrum autyzmu. Ponadto test ADOS-2 dostarcza nam informacji o mocnych i słabych stronach osoby badanej ze spektrum autyzmu. Zaletą tego jest możliwość rozumienia jej potrzeb i pomocy w funkcjonowaniu w życiu codziennym.
Badanie może być powtarzane po pół roku / roku w celu oceny pojawienia się zmian w aspektach sfer, w których występują objawy ze spektrum autyzmu.
Badania jest standaryzowane, czyli podczas jego wykonywania psycholog rozmawia oraz bawi się z osobą badaną według określonej ściśle instrukcji. Każdy Pacjent jest badany dokładnie w ten sam sposób.
Kryteria oceny testu zostały wielokrotnie sprawdzone na przestrzeni lat przez fachowców z dziedziny psychologii, co wiąże się z jego wysoką rzetelnością.
Dzięki narzędziu ADOS-2 diagnosta jest w stanie zaopiniować takie aspekty funkcjonowania jak styl komunikacji, forma nawiązywania kontaktu z innymi, czy umiejętności radzenia sobie w nowych sytuacjach. Podczas badania nie ocenia się ogólnego rozwoju w zakresie np. motoryki, czy zmysłów, ale konkretne objawy charakterystyczne dla autyzmu. Należą do nich na przykład sposób komunikowania, przejawianie ograniczonych i powtarzalnych zachowań, radzenie sobie w interakcjach z innymi, czy umiejętność generowania wyobrażeń oraz posługiwania się nimi.
W wyniku przeprowadzenia testu ADOS-2 powstaje opinia psychologiczna, która w sposób przejrzysty informuje Pacjenta o występowaniu objawów ze spektrum autyzmu i o ich rodzajach oraz o tym, czy umiejętności przejawiane przez niego są adekwatne do jego grupy wiekowej (czy są w normie). Stwierdzenie przez diagnostę odchyleń od danych norm może być podstawą do postawienia diagnozy, jaką będą zaburzenia ze spektrum autyzmu. Należy jednak pamiętać, że cały proces diagnostyczny przeprowadzany jest w oparciu o współpracę specjalistów takich jak psychiatra dzieci i młodzieży i psycholog. ADOS-2 jest istotnym narzędziem pomagającym w postawieniu diagnozy i pozwala na przeprowadzenie rzetelnego badania.
Cerebrum oferuje Państwu badanie testem ADOS-2, a także wystawienie opinii psychologicznej na podstawie jego wyników oraz całościową pełną diagnozę autyzmu u dzieci, młodzieży oraz osób dorosłych, na którą składają się spotkania psychologa diagnosty najpierw z rodzicem/opiekunem dziecka, potem dzieckiem lub osobą dorosłą, następnie badanie testem ADOS , wizyta u psychiatry dzieci i młodzieży /psychiatry dorosłych oraz końcowej wizyty z psychologiem-diagnostą mającą na celu omówienie wyników procesu diagnostycznego.
Co to jest WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU (WWR) i jak je uzyskać?
expand_circle_down
Rodzice dzieci u których zdiagnozowano spektrum autyzmy oraz rodzice dzieci z opóźnieniami lub nieharmonijnym rozwojem mogą skorzystać z wczesnego wspomagania rozwoju WWR . Wczesne wspomaganie rozwoju stymuluje rozwój dziecka w sferach, które wymagają wsparcia. W celu uzyskania takiego wsparcia, należy zgłosić się do Poradni psychologiczno – pedagogicznej po opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju. Każda poradnia informuje, zwykle na stronie internetowej, jak powinien wyglądać wniosek oraz jakie dokumenty do niego dołączyć. Zazwyczaj można wydrukować wzór wniosku oraz wypełnić go odręcznie. W wyznaczonym terminie odbywa się posiedzenie zespołu orzekającego. Kilku specjalistów bada dziecko i na podstawie badania wydaje opinię.
Wczesne wspomaganie obowiązuje od momentu wykrycia cech niepełnosprawności do momentu rozpoczęcia nauki w szkole. Obejmuje 4-8 godzin miesięcznie pracy dziecka z różnymi specjalistami – logopedą, psychologiem, pedagogiem, fizjoterapeutą. Ilość godzin powinna być dobrana w zależności od potrzeb i możliwości psychofizycznych danego dziecka. Zajęcia w ramach WWR są bezpłatne.
Zajęcia odbywają się indywidualnie z dzieckiem i rodziną lub od 3 roku życia w małych grupach. Wczesne wspomaganie rozwoju mogą prowadzić poradnie psychologiczno- pedagogiczne, przedszkola i szkoły. Z dziećmi poniżej 3 roku życia zajęcia mogą być prowadzone w domu.
Zasady organizacji WWR ustanowione są w rozporządzeniu MEN z 2013 roku
https://prawo.vulcan.edu.pl/przegdok.asp?qdatprz=akt&qplikid=4401
Co to jest ORZECZENIE O POTRZEBIE KSZTAŁCENIA SPECJALNEGO i jak je uzyskać?
expand_circle_down
Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydaje Poradnia psychologiczno-pedagogiczna, na wniosek prawnych opiekunów dziecka.
Orzeczenie potrzebne jest przed rozpoczęciem nauki w przedszkolu lub szkole.
Należy udać się do Poradni właściwej ze względu na adres szkoły lub jeśli dziecko nie chodzi jeszcze do przedszkola/szkoły – do Poradni właściwej ze względu na adres zamieszkania.
Dokumenty potrzebne do uzyskania orzeczenia:
zaświadczenie od lekarza psychiatry potwierdzające zaburzenie
opinie o funkcjonowaniu dziecka od nauczycieli z przedszkola/szkoły jeśli dziecko już się uczy
opinie logopedy lub innych specjalistów regularnie pracujących z dzieckiem (nie obowiązkowo)
wypełniony wniosek
Opinie od specjalistów zawierające dodatkowe informacje są korzystne, ponieważ są wskazówkami dla komisji i dzięki nim zapisy w orzeczeniu mogą być jak najbardziej dostosowane do potrzeb dziecka. Mogą być również podstawą do odwołania np. kiedy zależy nam, żeby dziecko miało w szkole asystenta (tzw. terapeutę cienia) i sugeruje to również pedagog szkolny w pisemnej opinii a komisja nie uwzględniła tego zapisu w orzeczeniu – mamy podstawę do odwołania.
Szczegółowe informacje na temat dokumentów oraz wzorów formularzy najlepiej szukać na stronie lokalnej poradni, ponieważ mogą się różnić w zależności od miasta.
Orzeczenie wydaje zespół orzekający. Poradnia powiadamia rodzica o terminie spotkania zespołu orzekającego i rodzic ma prawo być obecny, co daje możliwość przedstawienie własnych oczekiwań co do formy edukacji dziecka, potrzebnych form usprawniania i innych uwag odnośnie treści orzeczenia. Orzeczenie zawiera diagnozę, zalecaną formę edukacji (np. szkoła specjalna, szkoła integracyjna), zalecenia dotyczące form rehabilitacji, terapii, pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz sposoby realizacji specjalnych potrzeb edukacyjnych.
Orzeczenie wydawane jest na rok, na czas nauki w danej szkole, albo na etap edukacyjny tj. kształcenie przedszkolne łącznie z zerówką, kształcenie zintegrowane 1-3, szkoła podstawowa
Dzieci z diagnozami ze spektrum autyzmu mogą uczyć się w placówkach ogólnodostępnych, integracyjnych lub w klasach terapeutycznych. Każde dziecko objęte jest obowiązkiem szkolnym od 6 roku życia. Niektóre dzieci zaczynają naukę w przedszkolu już w 3 roku życia. W Polsce to rodzice wybierają rodzaj placówki. Dzieci z diagnozami ze spektrum autyzmu mogą uczyć się w przedszkolach i szkołach:
W placówce terapeutycznej odnajdą się lepiej dzieci, które potrzebują indywidualnej uwagi i bardziej uporządkowanego środowiska. Placówki integracyjne i masowe są bardziej odpowiednie dla dzieci, które mają wyższe umiejętności społeczne – dziecko ma znacznie mniej indywidualnego wsparcia, dlatego powinno być gotowe na wchodzenie w kontakt z innymi i uczenie się od innych. Uczniowie z autyzmem mogą uczyć się placówkach terapeutycznych (specjalnych). Liczba uczniów w klasie to 2-4 osób. Odziały dla dzieci z autyzmem mogą być tworzone w ramach szkół specjalnych lub w ramach szkół masowych. Nauczyciel klasy terapeutycznej to zwykle pedagog specjalny z odpowiednimi kwalifikacjami i doświadczeniem, wspierany przez pomoc nauczyciela.
W placówkach integracyjnych dzieci z niepełnosprawnościami uczą się wspólnie z rówieśnikami o typowym rozwoju. Klasy i grupy są mniej liczne. W klasie uczy się 15-20 osób, w tym 3-5 uczniów z niepełnosprawnościami. W każdej klasie pracuje 2 nauczycieli i jeden z nich to nauczyciel wspomagający – pedagog specjalny. Szkoła zatrudnia dodatkowych specjalistów pracujących z uczniami z niepełnosprawnościami: logopedę, psychologa i innych specjalistów według potrzeb dzieci oraz organizuje dodatkowe zajęcia usprawniające.
Rodzice mogą zapisać dziecko ze spektrum autyzmu do ogólnodostępnej szkoły. Zwykle są to placówki najmniej przygotowane do przyjęcia uczniów z zaburzeniami rozwoju. Niektóre dzieci ze spektrum autyzmu, które wymagają niewielkiego wsparcia w interakcjach z kolegami oraz w nauce, dobrze radzą sobie w szkołach ogólnodostępnych.
Czasami uczniowie z trudnościami mają w ramach szkoły zorganizowane nauczanie indywidualne.
Przedszkole lub szkoła po przyjęciu dziecka ze spektrum autyzmu przygotowuje dokument w którym opisuje cele i metody, które będą zastosowane, żeby dziecko mogło uczyć się i nawiązywać relacje. Jest to tzw. indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny (IPET). Rodzice mają prawo zaangażować się w tworzenie programu. Placówka informuje rodziców o terminie spotkania, podczas którego nauczyciele i terapeuci omawiają program IPET.
W praktyce najważniejszą częścią dokumentu są zalecenia: formy terapii, usprawniania, pomocy oraz warunki realizacji potrzeb edukacyjnych. Zalecenia są wiążące dla szkoły i zawierają wskazówki, jak zorganizować edukację dla dziecka np. zapewnienie terapii pedagogicznej, logopedycznej lub potrzeba obecności asystenta w klasie.
https://www.prawo.vulcan.edu.pl/przegdok.asp?qdatprz=akt&qplikid=4379
Co to jest ORZECZENIE O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI i jak je uzyskać?
expand_circle_down
Orzeczenie o niepełnosprawności daje możliwość korzystania z bezpłatnych lub częściowo finansowanych zajęć dodatkowych oraz dofinansowania do sprzętu rehabilitacyjnego, zaopatrzenia ortopedycznego, turnusów rehabilitacyjnych itp. ze środków PFRON.
więcej:
http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20210000857/O/D20210857.pdf